Route Achelse Kluis, België – Stilte en spiritualiteit

Deels op Nederlands, deels op Belgisch grondgebied ligt de abdij Achelse Kluis. Ga mee op een mystieke tocht langs uitgestrekte natuurgebieden, kloosterleven, spiritualiteit en trappistenbier.

Start: Achelse Kluis, Hamont-Achel
Afstand: 46 kilometer
Gps-route: Achelse Kluis

Een rondje om de Achelse Kluis leidt je door de uitgestrekte natuur van de grensstreek. Over Trappistenbier en een kloosterleven dat langzaam uitsterft.

Het begint meteen goed vandaag. In de herberg van de Sint-Benedictusabdij, beter bekend als de Achelse Kluis, staan verleidelijke dingen op het menu. Achelse Trappist natuurlijk, maar ook Trappistenijs met echte boter. We houden het nog maar even bij een broodje. Anders komt er van fietsen niet veel meer terecht, vrezen we.
Vanuit de herberg kijk je door een groot raam zo naar de ruime RVS-tanks in de brouwerij. Er wordt gewerkt met de recepten van Broeder Thomas, die zijn sporen verdiend heeft in de Trappistenkloosters Westmalle, Westvleteren en Orval. Klinkende namen voor bierliefhebbers – Westvleteren is bij de meeste mensen misschien minder bekend, maar werd een paar jaar terug nog uitgeroepen tot beste bier ter wereld. Voor de Achelse Kluis wist Broeder Thomas precies wat het moest worden: een licht en dorstlessend bier dat toch karakteristiek genoeg smaakt. Een puur bier, passend bij het eenvoudige karakter van de abdij, zonder kunstmatige smaakstoffen of suiker.

In de herberg spreken we Guido Caerts. “Trappistenbieren worden de afgelopen jaren steeds populairder, zegt hij. “De Achelse Kluis is een kleine brouwerij, maar zeer winstgevend. De abdij kan daardoor zichzelf prima bedruipen.” Guido kent de abdij goed: hij is redacteur van De Kluis, het eigen kwartaalblad van de abdij, en voorzitter van de Stichting Vrienden van de Achelse Kluis.

Te oud en te klein

De kloostergemeenschap is te klein en te oud geworden om de vele activiteiten in de Achelse Kluis op zich te nemen, vertelt hij. “Er wonen nog maar acht broeders en zelfs de jongste is achter in de 60. Een groot deel van het dagelijks werk in het commerciële gedeelte van de abdij (de herberg, de brouwerij, de winkel, de galerij en het gastenhuis) wordt door personeel verricht. Broeder Jules is nog actief als brouwmeester en enkele monniken verzorgen het onthaal in de portiersloge en het gastenhuis. De anderen combineren een leven in stilte en gebed kleine taken binnen de gemeenschap.“

De hoge leeftijd van de monniken en het gebrek aan aanwas maakt de toekomst van de adbij onzeker. “Met de Vrienden van de Abdij denken we druk na over hoe het verder moet. Voor een kleine gemeenschap is dit een grote behuizing, bovendien moet een deel van de abdij opgeknapt worden”, vertelt Caerts. “Het gastenhuis en ook de lezingen en concerten die we organiseren lopen goed, maar het is wel een kunst om niet de hele abdij een commercieel karakter te geven. De abdij mag dan een toeristische trekpleister zijn geworden, veel bezoekers komen toch af op de religieuze levenswijze. Ik hoop dat we die stilte en spiritualiteit in de toekomst kunnen behouden. Is het niet voor monniken, dan wel voor mensen die er behoefte aan hebben.”

Als we teruglopen naar onze fietsen slaan we nog even wat Trappistenbier in bij het abdijwinkeltje, een echte Winkel van Sinkel met veel streekproducten. We komen langs de route vast een mooi plekje tegen waar we die biertjes open kunnen trekken.

De kluis

De grond waarop de abdij staat is al eeuwenlang een religieuze plek. In 1656 werd hier in de buurt een grenskapel gebouwd. Het was de natijd van de godsdienstoorlogen. Katholieken uit het protestantse Nederland mochten hier, net over de grens, wel hun erediensten houden. In de 17e eeuw stichtte Petrus van Eijnatten uit Eindhoven er een gemeenschap van kluizenaars: de Achelse Kluis. De trappistenmonniken van Westmalle richtten in 1846 op deze plek de Sint-Benedictusabdij op.

De kleine monnikengemeenschap die vandaag is overgebleven is nu voor haar inkomsten aangewezen op de verkoop van het Achels trappistenbier. De abdij is niet te bezichtigen en de kerk is alleen toegankelijk om de vieringen bij te wonen. De mooie onthaalkapel naast de ingang van het gastenhuis in de voorhof is wel toegankelijk. Voor we vertrekken nemen we er nog even een kijkje.

De Achelse Kluis ligt op de grens tussen Nederland en België, de grenslijn loopt dwars over de oprijlaan. De abdij ligt in een uithoek, zoals het kluizenaars betaamt. Rondom vind je uitgestrekte natuurgebieden. We hoeven de weg maar over te steken en we rijden zo het Leenderbos in, groot bos- en heidegebied dat vanaf de abdij helemaal doorloopt tot de 7 kilometer verderop gelegen weg tussen Leende en Valkenswaard.
De Achelse Kluis was tot in de jaren ‘70 een groot landbouwbedrijf zo’n 100 monniken werkten, die een goed inkomen leverden. Toen dat steeds niet meer winstgevend bleek, werd de brouwerij gesticht om nieuwe bronnen van inkomsten te creëren.

Natuurgetrouw

De meeste landbouwgronden werden eind twintigste eeuw verkocht aan het Vlaams Gewest en Staatsbosbeheer, afhankelijk van het land waar de grond lag. De oude landbouwgronden werden grotendeels teruggegeven aan de natuur. Zo is het gekanaliseerde riviertje de Tongelreep gedempt om plaats te maken voor een natuurlijk kronkelende beek. Maar in het Leenderbos zijn nog een aantal oude ‘kampkes’ te vinden: de vroegere akkers op de heide, omringd door wallen van eikenhout die de gewassen moesten beschermen tegen vee en stuifzand.

Als we boswachterij uit fietsen hebben we wel zin in een kop koffie. Bij een boomkwekerij vraag ik waar we koffie kunnen drinken. De eigenaresse reageert verbouwereerd. “Nee, ik heb geen koffie. Ja wel voor onszelf natuurlijk!” En verwijst ons prompt naar de benzinepomp, die ik wat argwanend bekijk. Is er niet iets anders in de buurt…? “Ah, jullie zijn op de fiets? Oh, dan moet je een stukje doorrijden, naar Venbergen, dat is echt de moeite waard. Veel gezelliger.”

Een eindje verderop vinden we een leuk terras aan het water: Toeristenoord Venbergen. Inderdaad veel gezelliger dan de benzinepomp.

IJstijd

Natuurgebied Malpie is heel anders dan het Leenderbos. Het ligt net aan de overkant van de weg, maar het is veel vochtiger en glooiender. De zandruggen stammen uit de IJstijd. De wind blies het zand daarna op sommige plekken weg, om het verderop op een hoopje te waaien. Zo werd een hele serie kleine heuveltjes geschapen, met in de kommen mooie vennetjes. Slingerend over de fietspaadjes hebben we er steeds weer een ander zicht op.

We slaan ons picknickkleed uit aan de oever van het Groot Malpie Ven en trekken onze biertjes open. Aah, inderdaad een verfrissend biertje. Niet alleen voor dagjesmensen, maar ook heel geschikt voor dorstige fietsers.

We rijden weer verder, langs weer een ander natuurgebied; Plateaux-Hageven. Ongemerkt steken de we de landsgrens weer over. Een deel van het land van Natuurmonumenten ligt in België. Het ligt in het stroomgebied van de Dommel is in handen van, maar Na een rondje om Achel fietsen we terug naar de Achelse Kluis, langs het Kasteel van Beverbeek en door het stroomgebied van de meanderende Warmbeek, die in Nederland de Tongelreep wordt genoemd. Terug bij de abdij duiken we nog heel even de herberg in. Dat Trappistenijs gaat er nu wel in.

Trappisten

De westerse kloostertraditie vindt haar wortels in de Regel van Benedictus, Ora et Labora (Bid en Werk). In de 12de eeuw zorgt de toekomstige heilige Bernard voor een tegenbeweging waarbij eenvoud hoog in het vaandel staat: de Cisterciënzer abdijen worden gesticht.

Vijf eeuwen later voert de abt van de abdij van La Grande Trappe in Normandië een nog verder gaande hervorming door. Aangetrokken door deze sobere levensstijl nemen veel Cisterciënzer abdijen de naam ‘La Trappe’ over. De Achelse Kluis staat op sommige kaarten aangegeven als La Trappe.

De aanhangers van deze strikte observantie worden Trappisten genoemd. Ze leiden een eenvoudig in een hechte kloostergemeenschap. Handenarbeid maakt deel uit van het Cisterciënzer kloosterleven, ze moeten zelf in hun bestaan voorzien. Vandaar dat Trappisten al eeuwenlang bier en kaas produceren.

Praktisch

De herberg van de Achelse Kluis is geopend van dinsdag t/m zondag van 11:00-17:00 (de winkel is van 12:00-12:30 en op zondag de hele dag gesloten). Vanaf september sluit de bar om 16:30. Openingsuren onthaalkapel: dagelijks 08:30-20:00. Achelse Kluis, De Kluis 1, Hamont-Achel, België. Zie www.achelsekluis.org
Bezoekerscentrum Hageven (met café) is geopend op woensdag van 13:00-17:00 en zaterdag en zondag van 14:00-18:00. Zie www.natuurpuntneerpelt.be
Meer info over de regio: www.zobrabants.nl, www.hamont-achel.be

Deels op Nederlands, deels op Belgisch grondgebied ligt de abdij Achelse Kluis. Ga mee op een mystieke tocht langs uitgestrekte natuurgebieden, kloosterleven, spiritualiteit en trappistenbier.

Start: Achelse Kluis, Hamont-Achel
Afstand: 46 kilometer
Gps-route: Achelse Kluis

1. Met de muur van Achelse Kluis in de rug LA en met bocht naar rechts naar kruising met Sint Benedictuslaan. Deze oversteken en Knp route volgen ri Knp 36,→ Knp 56 ,→ Knp 55 en Knp 02

2. Op driesprong bij Knp 2 , door natuurgebied “De Malpie”, naar → Knp 32 , → Knp 31, en ri Knp 27.

3. LET OP: Op de kruising van Achterse Brug en Hoeverdijk, Knp-route verlaten en RD, onverhard zandpad op. Is soms moeilijk te fietsen, lengte 1,5 KM. Over veerooster met links INFO bord,en een stenen brug RD, wordt later asfaltpad.

4. Bij de 1ste afslag met een asfaltfietspad RA, ri Knp 222. Bij Knp 222 , → Knp 221 , → Knp 220 , → Knp 201

5. Bij Knp 221 langs het kanaal naar Knp 220 , → Knp 201, → Knp 213 , → Knp 216 , → Knp 38.

6. Bij → Knp 38 , → Knp 36 , → Knp 217. Op kruising bij Knp 217 ri Knp 218. 1ste afslag RA naar einde route.

Tekst: Linda Korsten / Tekstbureau Link & co