In 2021 werden in Nederland ruim een half miljoen mensen slachtoffer van fietsdiefstal, blijkt uit onderzoek van het CBS. Op papier lijkt dat een flinke stijging ten opzichte van 2019. Of valt het toch mee?
‘Als het gaat om preventie-adviezen, zeker voor e-bikes, zeggen wij: houd je omgeving in de gaten, zet je fiets in een gesloten schuurtje en het liefst op slot. Want er wordt op geaasd.’
Hoeveel fietsen worden er gestolen?
Hoeveel fietsen worden er jaarlijks gestolen? Uit cijfers van de politie blijkt dat in 2021 ruim 60.000 mensen aangifte deden of melding maakten van fietsdiefstal. Maar omdat lang niet alle gedupeerden dat doen, geven die cijfers een vertekend beeld. Een betrouwbaardere bron is de Veiligheidsmonitor van het CBS, een tweejaarlijks bevolkingsonderzoek waarbij een grote groep Nederlanders – afgelopen jaar 173.000 – gevraagd wordt van welke vormen van criminaliteit ze slachtoffer zijn geworden, ongeacht of ze aangifte hebben gedaan. Daaruit blijkt dat in 2021 3,8 procent van alle Nederlanders slachtoffer werd van fietsdiefstal, wat neerkomt op ruim 553.000 gevallen. Hierbij betreft het in 85 procent van de gevallen een niet-elektrische fiets en bij 15 procent een e-bike of speed pedelec.
Alarm slaan
Op basis van die cijfers sloeg SAFE (Stichting Aanpak Fiets- en E-bikediefstal) eerder dit jaar alarm: in 2019 lag het percentage Nederlanders dat in de Veiligheidsmonitor aangaf slachtoffer te zijn geweest van fietsdiefstal namelijk nog op een kleine 3 procent, veel minder dan de 3,8 van 2021. Een grote stijging, maar Maarten Bloem van het CBS maakt een voorbehoud bij deze cijfers.
“De cijfers van 2019 en 2021 zijn niet één op één vergelijkbaar doordat de Veiligheidsmonitor in 2021 flink op de schop is gegaan: er is onder meer gewerkt met vernieuwde vragenlijsten en andere groepen mensen. Er zijn methoden om die uitkomsten toch op één lijn te krijgen, maar dat hebben we niet voor alle categorieën misdaad kunnen doen. Wél hebben we dat gedaan voor het totaal van alle diefstallen. Dan zie je dat de dalende trend over de afgelopen tien jaar in wat we de ‘traditionele criminaliteit’ noemen, ook de laatste twee jaar doorzet. Wat ook logisch is, omdat mensen in de coronatijd vaak thuis waren en hun spullen minder vaak onbeheerd achterlieten. Dit zie je in de cijfers van de politie – waarin je alleen de misdaad ziet waarvan mensen aangifte doen of melding maken – maar dus ook in onze Veiligheidsmonitor.”
Bar en boos
SAFE-voorzitter Guus Wesselink is sceptisch over een dalende trend. “Dat er sprake is van een daling lijkt me sterk: uit fietsverzekeraarskringen en uit de branche ontvang ik geluiden dat het momenteel bar is gesteld met het aantal diefstallen en claims, wat ook wordt onderbouwd door de cijfers van de laatste Veiligheidsmonitor, die aangeeft dat het aantal diefstallen ten opzichte van 2019 met 40 procent is gestegen. Maar binnenkort zullen we meer weten. We hebben aan onderzoeksbureau Beke gevraagd om een nieuwe survey te doen naar de aard, omvang en aanpak van fietsdiefstal in Nederland. De data die hieruit volgen zullen vervolgens worden gekoppeld aan de gegevens van het CBS. De resultaten willen we publiceren in september. Als het zover is, zullen we een beter beeld hebben van het aantal fietsdiefstallen in Nederland.”
Stichting SAFE
Gaat het over fietsdiefstal, dan kom je al snel uit bij stichting SAFE. In de stichting zijn 23 grote organisaties verenigd, die op een of andere manier te maken krijgen met fietsdiefstal, van holdings als Accell en PON, verzekeraars tot het ministerie van I&W, de Fietsersbond, ANWB en de NS.
SAFE zet vooral in op preventie, zegt voorzitter Wesselink. “Fietsdiefstal is een onderwerp waarvoor je echt bij de consument moet zijn. De politie heeft er weinig tijd voor en aangifte doen heeft lang niet altijd zin. Maar fietsdiefstal is nog steeds de grootste vermogenscriminaliteit die er is, en het is een maatschappelijke noodzaak om daar wat aan te doen. Fietsen zijn waardevoller dan ooit en daardoor erg gewild. Niet alleen e-bikes, maar ook gewone fietsen, racefietsen, mountainbikes en speed pedelecs. Als het gaat om preventie-adviezen, zeker voor e-bikes, zeggen wij: houd je omgeving in de gaten, zet je fiets in een gesloten schuurtje en het liefst op slot. Want er wordt op geaasd.”
Wat kun je doen?
Wil je weten wat je kunt doen om diefstal te voorkomen? Op Stop Fietsdiefstal Nu – een website van SAFE – lees je allerlei tips. Ook kun je nog meewerken aan het onderzoek naar fietsdiefstal: ga daarvoor naar Centrum Fietsdiefstal
Tekst: Elias de Bruijne
