De vallei van rivier Kymijoki – Sauna’s en stromend water
Ruisend water, oerbossen, na de sauna een duik in de rivier of zee; in het zuiden van Finland raak je snel zen. Overnacht in een houten Laawu-huisje en snuif kunst op in een oude ijzerfabriek.
Sssssss. Wéér gaat een schep water over de saunastenen. De damp trekt de ruimte in, de hitte neemt verder toe; mijn buurvrouw staat op van haar handdoek, ze trekt het niet meer. Aleena – blonde haren, een stevig lijf – verontschuldigt zich voor haar enthousiasme met het bijgieten. “Ik kom uit Lapland, als kind groeide ik op met sneeuw en sauna’s, dan raak je extreme temperaturen snel gewend.”
Tijdens mijn tocht in het zuiden van Finland kan ik iedere fietsdag afsluiten met een saunabezoek; in een hotel, zoals hier in Kotka, maar ook op een camping of in een vakantiehuis. Vaste prik. Zoals Italianen de dag met espresso beginnen en Fransen graag verse baguette halen, omarmen de Finnen hun sauna. Ideaal in de koude winters, maar ook ‘s zomers heerlijk voor de spieren.
Met reisgenoot Fergal leg ik in vijf dagen de route Onvergetelijke Kymijoki Vallei af. Routebordjes ontbreken helaas, dus gebruik ik de app Outdooractive – soms is het goed kijken, maar het voordeel is dat je daardoor de genoteerde bezienswaardigheden niet mist. Het beginpunt is het station van Kouvola. Letterlijk. Blijkbaar mag je hier over het perron fietsen; daar loopt het lijntje van de gps-route, en niemand van de reizigers kijkt gek op.
Rivier Kymijoki
Een drukke weg loopt de stad uit, het fietspad ligt er vlak naast. Dan slingeren we een park in en volgt de eerste ontmoeting met Kymijoki – een naam die uit het oud-Fins komt en ‘grote rivier’ betekent. Hij is heerlijk ongeremd. Het water klettert over de glad geslepen rotsen, rondom groeien coniferen, berken, esdoorns en lijsterbes. De ruis lijkt zo uit een soundtrack met meditatieklanken te komen. Mijn ademhaling zakt, het hoofd wordt leeg.
De aansluitende bossen zijn als een warme deken, die ik zo ver mogelijk over me heen wil trekken. Soms kiezen we voor een omweg naar een onstuimige stroomversnelling, die een onuitspreekbare, Finse naam draagt als Ahvionkoski of Vääräänkoski. “Het is te warm, de vissen blijven onder water,” merkt visser Marko op, zijn armen vol tatoeages. Hij is met vriend Niko uit Helsinki komen rijden, een rit van anderhalf uur, maar ‘hier vang je de meeste zalm en forel.’
De eerste nacht slapen we direct naast een stroomversnelling, in een Laawu; een ecologisch houten huisje, met een achterkant van glas. Eigenaar Sauli Orimus van glamping- en raftingsite Erämys Keisarin Kosket grilt zalm, vers uit de rivier, en warmt de houtgestookte sauna op. Wat een plek! Die nacht word ik een paar keer wakker, en zie een laagje mist boven het water hangen, als een fijne droom. De zon gaat kortstondig onder, waardoor de lucht donkerblauw kleurt.
Keizerlijke Vissershut
Tijdens het ontbijt met Karjalanpiirakka – Karelische pasteitjes – vertelt Sauli dat we niet ver van de Russische grens zitten, zo’n zeventig kilometer. Later fietsen we langs de rivier naar de keizerlijke vissershut in Langinkoski, die de Russische Alexander III eind negentiende eeuw liet bouwen; Finland vormde toen nog een autonoom deel van het Russische rijk. Om de historische grenen vloer te beschermen, dragen we plastic zakjes om onze schoenen.
“De familie kwam hier tijdens hun cruises,” vertelt de gids opgewekt in het Engels, met een zangerig Fins accent. “De keizer viste en hakte hout, de keizerin kookte; zo konden ze de hofetiquette van het Winterpaleis in Sint-Petersburg even vergeten.” Na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1917 wilden de Finnen zo snel mogelijk van alle Russische herinneringen af. Maar de vissershut bleef bewaard, vanwege de fraaie Finse ambacht – sierlijk houtwerk en prachtig glas.
Door het bos en over fietspaden bereiken we uiteindelijk Kotka, een havenstad aan de Finse Golf, bekend om zijn vele parken. Onverharde paden slingeren langs de kustlijn, met lieflijke zandstranden. Rondom de ruïnes van het 18de-eeuwse fort Svensksund ligt Katariina Meripuistok, een recreatiegebied van maar liefst 20 hectare. Zelfs als je in hier in de stad woont, is de natuur dichtbij te vinden.
Papier- en ijzerfabrieken
Het is altijd fijn om weer op de rivier te stuiten, als het terugzien van een goede vriend; hij splitst zich bij de plaats Pernoo in vijf takken, waarvan we er meerdere volgen. De stroomversnellingen zijn onderdeel van een beschermd Natura 2000-gebied, maar kwamen vroeger goed van pas voor de industrie. De oude papier- en ijzerfabrieken zijn omgetoverd tot hippe musea en ateliers; de route komt langs drie van die plekken – allemaal gratis te bezoeken.
“Waar een bordje hangt, kun je naar binnen,” zegt de gastvrouw in het wit geschilderde houten patronaatshuis van IJzerfabriek Stockfors, waar we zelf onze koffie inschenken – een gewoonte in Finland, waardoor je al snel een huiskamergevoel krijgt. In mijn eentje wandel ik over het enorme terrein met de fabriekshallen, vol oude machines, schilderijen, filmprojecties en mysterieuze installaties. Spookachtig, maar vooral ook indrukwekkend.
Tien kilometer trappen verderop ligt Strömfors, een van de best bewaarde ijzerfabriekkolonies in Finland. Rondom onze B&B, in het voormalige hoofdkantoor, staan houten huizen in het falurood, met een smederij, kunstexposities en winkels van ambachtslieden. Riika Ahonen, die sieraden van rendierleer maakt, geeft me spontaan een ketting met Vikingtekens. “Die zal je beschermen, succes verder met jullie fietstocht!”
Sauna nummer vier
De laatste twee dagen trappen we verder door bossen en glooiende velden, waar het graan in de wind wuift. Paarden grazen geduldig, voor de zoveelste keer hoor ik spechten tegen de boomstammen tikken, een havik vliegt over. Op het eind moeten we over een lawaaierige weg; gelukkig rijden de meeste automobilisten in een grote boog om ons heen. Snel genoeg komt er weer een mooi gravelpad, waar het getjilp overheerst.
Onze laatste overnachting is aan het meer Käyrälampi, net buiten de stad Kouvola. In ons huisje op het Tykkimäki Resort zit alweer een sauna – nummer vier deze week. Dus hup, nog één keer de hitte in, en daarna afkoelen in het koude water. Eenden dobberen nieuwsgierig voorbij. Het werkt uitstekend, zo’n sauna na een dag fietsen; spierpijn heb ik deze reis nauwelijks. Net als Aleena gooi ik inmiddels een flinke plons water over de saunastenen.
PRAKTISCH
De fietsroute Onvergetelijke Kymijoki Vallei is 240 kilometer lang en begint/eindigt bij het treinstation van Kouvola (1u20min vanaf Helsinki Airport, 1 keer overstappen, fietsreservering verplicht op de intercity, zie vr.fi). Via de website van Outdooractive (outdooractive.com) kun je de app en gps-route downloaden.
Veel musea en restaurants zijn alleen in de zomer open, bekijk van tevoren de openingstijden.
Tekst: Jessica de Korte Beeld: Jessica de Korte / Fergal Heeney
Dit verhaal is gepubliceerd in FietsActief 3/4
Reacties